Tu que ruempes esquemes, que te comprometes hasta romper, na igualdá tas que ruempes; ¡ruempi col machismu!. Y ye que: nacer home o muyer nun s'escueye; nacer nun país o n'otru tampoco, pero construyir la igualdá nel mundu sí ye decisión tuya. ¡Comprométite y ruempe col machismu!
Toi por dicir qu’al asturianu como llingua nun hai quien lu quiera mal. Onde pue que tea la diferencia ye nel mou de querelu. Porque nun ye igual querelu pa facelu vivir que querelu pa dexalu morrer. Y morrerá darréu si lo que se quier ye tresformalu nun oxetu de muséu”.
miércoles, 7 de marzo de 2012
martes, 6 de marzo de 2012
DÍA INTERNACIONAL DE LA MUYER.
Tola vida hubo muyeres que glayaron contra los mandatos de xéneru impuestos pola época que-yos tocó vivir y anque munches veces nun contaron colos recursos afayadizos p’alzar les sos voces, con too, ficiéronse escuchar y consiguieron llantar les sos buelgues nel conocimientu de la humanidá.
Con esta pequeña aportación, el Serviciu de Normalización Llingüística de la Mancomunidá d’El Cabu Peñes quier sumase a la celebración del Día Internacional de la Muyer.
8 DE MARZU, DÍA INTERNACIONAL DE LA MUYER
«...como persona, como muyer y como esposa,
nun tien la menor posibilidá de desarrollar la so individualidá.
Pal so llabor de muyer y madre namás-y queden les migayes
que la producción capitalista dexa caer al suelu...»
Clara Zetkin
El Día Internacional de la Muyer, que tien los sos oríxenes nel movimientu internacional de muyeres socialistes de finales del sieglu XIX, tenía como finalidá esclusiva promover la llucha pol derechu al votu de la muyer, ensin nengún tipu de restricción basada nel nivel de riqueza, propiedaes o educación.
La primer celebración del Día Internacional de la Muyer foi’l 19 de marzu de 1911, y foi siguida n'Austria, Alemaña, Dinamarca y Suecia. Nél, más d'un millón de muyeres participó públicamente y, amás del derechu a votu y a ocupar cargos públicos, demandaben el derechu a trabayar, a la enseñanza vocacional y el fin de la discriminación nel trabayu".
Nos primeros años, el Dia Internacional de la Muyer festexábase en feches distintes según los países. Pero en 1914, a propuesta de les alemanes, el Día Internacional de la Muyer celebróse per primer vez el 8 de marzu n'Alemaña, Suecia y Rusia. La única autora que s’aventura a dar una esplicación sobre la elección d'esta fecha ye Renée Côté, que namás apunta como posibilidá'l fechu de que'l mes de marzu taba cargáu de conteníu revolucionariu, pero ensin dar nengún argumentu sólidu sobre por qué esi día en particular y non otru.
Tamién la Revolución Rusa de 1917 tuvo una gran influencia a tolos niveles nel Día Internacional de la Muyer. Anque'l 8 de marzu llevaba celebrándose en Rusia dende 1914, nel añu 1917 les muyeres ruses remontáronse ante la falta d'alimentos, entamando’l procesu revolucionariu qu'acabaría nel mes d'ochobre d'esi mesmu añu. Los acontecimientos del 8 de marzu de 1917 (23 de febreru nel so calendariu) son importantes, non yá porque dieron orixe a la revolución y porque fueron protagonizaos por muyeres, sinón porque, según tolo que paez, esos socesos fueron los que ficieron que'l Día Internacional de la Muyer pasare a celebrase, ensin más cambios hasta anguaño, el 8 de Marzu.
Fonte d'información:
ANA ISABEL ÁLVAREZ GONZÁLEZ
“Los orígenes y la celebración del Día Internacional de la Mujer, 1910-1945”
lunes, 5 de marzo de 2012
DÍA INTERNACIONAL DE LA LLINGUA MATERNA
Mensaxe de la Sra. Irina Bokova, Directora Xeneral de la UNESCO, con motivu del
Día Internacional de la Llingua Materna. 21 de febreru de 2012
Nelson Mandela dicía que “fala-y a daquién nun idioma qu'entiende, ye llega-y so celebru, pero fala-y na so llingua materna significa llega-y al corazón». La llingua del nuestru pensamientu y de les nuestres emociones ye’l nuestru bien más preciáu. El plurillingüismu ye'l nuestru aliáu pa velar por una educación de calidá pa toos y toes, fomentar la inclusión y lluchar contra les discriminaciones. La construcción d'un diálogu auténticu supón el respetu de los idiomes. Toa representación d'una vida meyor, toa aspiración al desarrollu, esprésase nuna llingua, con palabres precises pa da-y vida y comunicala. Les llingües son lo que somos; protexeles significa protexenos a nós.
La UNESCO lleva 12 años celebrando'l día internacional de la llingua materna y actuando en pro de la
diversidá llingüística. Esta 13er edición tuvo dedicada al plurillingüismu pa una educación inclusiva. Los estudios de los y les investigadores y les repercusiones de les polítiques d’apoyu al plurillingüismu demostraron lo que les poblaciones yá percibíen intuitivamente, esto ye, que la diversidá llingüística acelera la consecución de los Oxetivos de Desarrollu del Mileniu, sobre manera los oxetivos de la Educación pa Tol Mundu. L'usu de la llingua materna nes escueles representa una ferramienta poderosa contra l'analfabetismu. Pero treslladar esta verdá a la realidá de les aules constitúi tou un desafíu. Les llingües maternes de les poblaciones escluyíes, como los pueblos indíxenes, queden ignoraes de contino polos sistemes educativos. Dexándo-yos aprender, dende la edá más tierna, na so llingua materna y depués n'otros idiomes, nacionales, oficiales o otros, promuévese la igualdá y l'inclusión social.
La selmana dedicada na UNESCO al deprendimientu nómada demostró que l'usu de les tecnoloxíes móviles nel ámbitu educativu constitúi un motor pa la educación inclusiva. Al combinales col plurillingüismu, estes tecnoloxíes multipliquen la nuestra capacidá d'acción. Hai qu’aprovechales del too. La nuestra xeneración gocia de nuevos medios de comunicación y d’un nuevu espaciu públicu mundial creáu por Internet; un emprobecimientu de los idiomes abúlta-y inaceptable.
La diversidá llingüística ye'l nuestru patrimoniu común. Ye 'un patrimoniu fráxil. De los más de
6.000 idiomes que se falen en tol mundu, casi la metá pue desapaecer d'equí a finales de sieglu.
L'Atles UNESCO de les llingües del mundu en peligru representa la fueya de ruta d'esta llucha.
La perda d'un idioma constitúi un emprobecimiento pa la Humanidá, un pasu atrás na defensa del
derechu de toa persona a ser escuchada, a aprender y a comunicase. Coles mesmes, cada idioma abelluga un patrimoniu cultural qu'amplía la nuestra diversidá creadora. Esta diversidá cultural ye tan
importante como la biodiversidá na naturaleza. Tán intrínsecamente xuníes. Delles llingües de pueblos
indíxenes agospien conocencies sobre la biodiversidá o la xestión de los ecosistemes. Esti potencial
llingüísticu ye un motor de desarrollu sostenible que merez ser compartíu; la UNESCO desea coles
mesmes recalcar nesti mensaxe, l'añu nel que se celebra en Rio de Janeiro la Conferencia de les
Naciones Xuníes sobre Desarrollu Sostenible. La vitalidá de les llingües depende de toes aquelles persones que les falen y se movilicen pa protexeles. La UNESCO rínde-yos tributu y vela pa que se tenga en cuenta la so voz na concepción de polítiques educatives, de desarrollu y de cohesión social. El plurillingüismu ye un recursu vivu al que-y tenemos que dar un usu que redunde en beneficiu de toos y toes.
La UNESCO lleva 12 años celebrando'l día internacional de la llingua materna y actuando en pro de la
diversidá llingüística. Esta 13er edición tuvo dedicada al plurillingüismu pa una educación inclusiva. Los estudios de los y les investigadores y les repercusiones de les polítiques d’apoyu al plurillingüismu demostraron lo que les poblaciones yá percibíen intuitivamente, esto ye, que la diversidá llingüística acelera la consecución de los Oxetivos de Desarrollu del Mileniu, sobre manera los oxetivos de la Educación pa Tol Mundu. L'usu de la llingua materna nes escueles representa una ferramienta poderosa contra l'analfabetismu. Pero treslladar esta verdá a la realidá de les aules constitúi tou un desafíu. Les llingües maternes de les poblaciones escluyíes, como los pueblos indíxenes, queden ignoraes de contino polos sistemes educativos. Dexándo-yos aprender, dende la edá más tierna, na so llingua materna y depués n'otros idiomes, nacionales, oficiales o otros, promuévese la igualdá y l'inclusión social.
La selmana dedicada na UNESCO al deprendimientu nómada demostró que l'usu de les tecnoloxíes móviles nel ámbitu educativu constitúi un motor pa la educación inclusiva. Al combinales col plurillingüismu, estes tecnoloxíes multipliquen la nuestra capacidá d'acción. Hai qu’aprovechales del too. La nuestra xeneración gocia de nuevos medios de comunicación y d’un nuevu espaciu públicu mundial creáu por Internet; un emprobecimientu de los idiomes abúlta-y inaceptable.
La diversidá llingüística ye'l nuestru patrimoniu común. Ye 'un patrimoniu fráxil. De los más de
6.000 idiomes que se falen en tol mundu, casi la metá pue desapaecer d'equí a finales de sieglu.
L'Atles UNESCO de les llingües del mundu en peligru representa la fueya de ruta d'esta llucha.
La perda d'un idioma constitúi un emprobecimiento pa la Humanidá, un pasu atrás na defensa del
derechu de toa persona a ser escuchada, a aprender y a comunicase. Coles mesmes, cada idioma abelluga un patrimoniu cultural qu'amplía la nuestra diversidá creadora. Esta diversidá cultural ye tan
importante como la biodiversidá na naturaleza. Tán intrínsecamente xuníes. Delles llingües de pueblos
indíxenes agospien conocencies sobre la biodiversidá o la xestión de los ecosistemes. Esti potencial
llingüísticu ye un motor de desarrollu sostenible que merez ser compartíu; la UNESCO desea coles
mesmes recalcar nesti mensaxe, l'añu nel que se celebra en Rio de Janeiro la Conferencia de les
Naciones Xuníes sobre Desarrollu Sostenible. La vitalidá de les llingües depende de toes aquelles persones que les falen y se movilicen pa protexeles. La UNESCO rínde-yos tributu y vela pa que se tenga en cuenta la so voz na concepción de polítiques educatives, de desarrollu y de cohesión social. El plurillingüismu ye un recursu vivu al que-y tenemos que dar un usu que redunde en beneficiu de toos y toes.
Irina Bokova
L’Asturianu ye, según l'Atlas of the World's Languages in Danger of Disappearing, asoleyáu pola
UNESCO y presentáu en febreru de 2002, una de les llingües de la Península en peligru de desaniciu.
Tenemos qu’entender que cada vez qu’una llingua muerre, un mou de vida y una forma d’entender el
mundu desapaecen tamién pa siempre. ¿Ye eso lo que queremos pa nós?
U NÁAJIL A PIXÁN A t'aane' u náajil a pixán. Tumen ti' kuxa'an a laats'ilo'ob. Ti'e' úuchben xa'anilnaj, u k'aasal a kajtalil, ti' ku p'aatal a t'aan. Le béetike', ma' wóok'tik u kíimil a wínklil, mix a wóok'tik u kíimil a pixán; a wíinklil, máantats ku p'aatal ichil u yich a páalal; a pixané, máantats ku léembak ich u yich xuxil éek'ob. | LA CASA DEL TO ALMA La to llingua ye la casa del to alma. Ehí viven los tos pas y los tos güelos. Nesa casa milenaria, abellugu de les tos alcordances, remanez la to palabra. Por eso, nun llores la muerte del to cuerpu, nin llores la muerte del to alma; el to cuerpu, vive nel rostru de los tos fíos; El to alma, rescampla nel resplandor de les estrelles Jorge Miguel Cocom Pech, Autor maya. |
Suscribirse a:
Entradas (Atom)